De origine verborum (XXXIII)
De verborum differentiis multa auctores praescripserunt, quae saepe eodem
sermone investingatur sed ex aliis sermonibus non tam saepe perspiciuntur:
Latino sermone enim “ieiunius” ut ἂσιτος significetur dicimus, quod enim ex
eadem stirpe eius ientaculi; ambo enim sunt ex eadem stirpe illius
ientandi, id est ientaculo vescendi. Quoius stirps tamen ille grammaticus
Alfredus Ernout non longius radicitusve inspicit, quae demum hoc modo
examinatur. Illud ideo ientaculum fortasse significationem sibi praebet in
ieiunii intermissione. Quod ieiunium in illa epistula ad Lucilium (VII,68)
de corporis vitiis invenitur:
Quid autem loqueris? quod homines de aliis libentissime faciunt, de te apud
te male existima: assuesces et dicere verum et audire. Id autem maxime
tracta quod in te esse infirmissimum senties. [7] Nota habet sui quisque
corporis vitia. Itaque alius vomitu levat stomachum, alius frequenti cibo
fulcit, alius interposito ieiunio corpus exhaurit et
purgat.
Graeco sermone tamen de ieiunio nonnula apparantur verba: ἂσιτος, id est
ἀπὸ τοῦ α privativum et τοῦ σίτου, quod Latine per formulam secus ac cibum sive
sine cibo diceremus, atque ἀβοσκής, id est ἀπὸ τοῦ α idem et τοῦ βόσκειν,
id est sine victu. Quo denim in illius Penelopis ieiunio inspicitur, quae
de Telemachi filii fortunis atque Procorum dolis in eum longinque spectat
(IV, 787-790):
ἡ δ' ὑπερωΐῳ αὖθι περίφρων Πηνελόπεια
κεῖτ' ἄρ' ἄσιτος, ἄπαστος ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος,
ὁρμαίνουσ', ἤ οἱ θάνατον φύγοι υἱὸς ἀμύμων,
ἦ ὅ γ' ὑπὸ μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισι δαμείη.
Callida tamen exspectabat Penelopes
Ac sine victu potuve ieiunia iacebat,
utrum mortis effugium inveturus esset filius
honestus an eum interfecturi Proci audaces cogitans.
Verbum Latinum tamen multa peperit et in posteritate: illum verbum
Francogallico dé-juner enim in illo ieiunio omnia tenet, quod enim in
interruptione nocturni ieiunii significatur, eodemque more verbum Hibericum
desayunar, quae ambo "iento" significare videntur.
Andreas Latine interpretatus est
Scripsit Didacus et Franciscus Ticinensis
