SENTENTIAE GRAECAE LATINE TRANSLATAE(XIV)

De infido amore

Permulta leguntur apud antiquos scriptores de vanitate mulierum fidei : praecipuam imaginem invenimus in Catulli versibus (70)

Nulli se dicit mulier mea nubere malle
quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,
in vento et rapida scribere oportet aqua.

Quod carmen revocat Meleagri versus (Anthologia Graeca, V,8)

ΜΕΛΕΑΓΡΟΥ

Νὺξ ἱερὴ καὶ λύχνε , συνίστορας οὔτινας ἄλλους

ὅρκοις , ἀλλ ' ὑμέας , εἱλόμεθ ' ἀμφότεροι ·

χὠ μὲν ἐμὲ στέρξειν , κεῖνον δ ' ἐγὼ οὔποτε λείψειν

ὠμόσαμεν· κοινὴν δ' εἴχετε μαρτυρίην.

νῦν δ' ὁ μὲν ὅρκιά φησιν ἐν ὕδατι κεῖνα φέρεσθαι ,

λύχνε, σὺ δ' ἐν κόλποις αὐτὸν ὁρᾷς ἑτέρων.

Sacra nox et lucerna, nullos alios foederis

testes accepit uterque, sed vos:

is sanxit se amaturum me, ego autem me numquam

eum relicturum: ambo testimonium dedistis.

Nunc is dicit: “Illa foedera in aqua relata sunt”.

Lucerna, tu in aliorum complexu eum vides.

Iam antea apud Sophoclem ( Fragm. 811) legimus aliquid simile:ὅρκους ἐγὼ γυναικὸς εἰς ὕδωρ γράφω. Tamen locus communis apud alios invenitur.

Senarco, fr.6 K.-A.: ὅρκον δ᾿ ἐγὼ γυναικὸς εἰς οἶνον γράφω . Vide etiam Eustathium, ad Od. 1871, 5: ὅτι δὲ καὶ γυναῖκες ὤμνυον ἐπὶ οἴνῳ, Ξέναρχος παίζων δηλοῖ ἐν τῷ ‘ὅρκον δ᾿ ἐγὼ γυναικὸς εἰς οἶνον γράφω’.

Philonides, fr.7: ὅρκους δὲ μοιχῶνεἰς τέφραν (in cinere) ἐγὼ γράφω, traditum a Phothio, Bibl. 279, qui profert Crestomatia Elladii: ὅτι ὁ στίχος ὁ καὶ παροιμιαζόμενος ‘ὅρκους ἐγὼ γυναικὸς εἰς ὕδωρ γράφω’ ἔστι μὲν Σοφοκλέους, τοῦτον δὲ παρῳδήσας ὁ Φιλωνίδης ἔφη· ‘ὅρκους δὲ μοιχῶν εἰςτέφραν ἐγὼ γράφω’. οἱ δὲ τὰς γυναῖκας σκώπτοντές φασιν· ὅρκον δ᾿ ἐγὼ γυναικὸς εἰς οἶνον γράφω.

Iulianus, Orationes, 5.12: ἐγὼ δὲ τοὺς ὅρκους αὐτοῦ, τὸ τῆς παροιμίας, οἶμαι δεῖν εἰς τέφραν γράφειν; Suda . ει 314: εἰς τέφραν γράφειν· ἐπὶ τῶν ἀδυνάτων.

Vocabulum ὅρκος Latine a Catullo foedus conversum est, sive ob gravitatem “iuris iurandi”, sive quod, ut constat, cum Lesbia societatem amoris, non belli, inire voluerat, praesertim cum primus lyricus poeta Latinitatis esset, annalibus et epico carmine neglectis.

Scripsit Lydia Ariminensis