THOMAE VVLPII PRIMA IN MVRES PORCELLOS ORATIO IN SENATV HABITA

O tempora! O mures!

Quousque tandem abutemini copia lactucae nostrae, mures? Quam diu etiam vagitus iste vester aures nostras implebit? Quem ad finem sese effrenata iactabit voracitas? Nihilne vos cellarium vacuum, nihil fames liberorum, nihil copia olerum deficiens, nihil concursus famelicorum omnium, nihil sanctissimus culinae locus, nihil horum vescula ora voltusque moverunt? Patere vestram voracitatem non sentitis? Quid proxima, quid superiore nocte devoraveritis, quantam feni copiam comederitis, quot carotas arroseritis, quem nostrum ignorare arbitramini? Edehol! Ubinam murium sumus? In qua cavea vivimus? Quam cellas penarias habemus?

O tempora! O mures

Quousque tandem abutemini copia lactucae nostrae, mures? Quam diu etiam vagitus iste vester aures nostras implebit? Quem ad finem sese effrenata iactabit voracitas? Nihilne vos cellarium vacuum, nihil fames liberorum, nihil copia olerum deficiens, nihil concursus famelicorum omnium, nihil sanctissimus culinae locus, nihil horum vescula ora voltusque moverunt? Patere vestram voracitatem non sentitis? Quid proxima, quid superiore nocte devoraveritis, quantam feni copiam comederitis, quot carotas arroseritis, quem nostrum ignorare arbitramini? Edehol! Ubinam murium sumus? In qua cavea vivimus? Quam cellas penarias habemus?

O tempora! O mures! Hic, hic sunt in nostro numero, patres conscripti, in hoc ieiuno ateque famelico consilio, qui non solum de lactuca devoranda verum etiam de carotis ambedendis cogitent. Quos ego video consul et qui feno nutriendi sunt, eos ne precibus Francisci Italicis quidem volnero. Senatus haec intellegit, consul videt.

Hi tamen vivunt! Vivunt? Immo vero in caveam veniunt, comestionis publicae participes fiunt, notant et designant vagitu ad lactucam praebendam unumquemque nostrum. An vero vir amplissumus, P. Scipio, praebitor lactucae maximus, muribus porcellis mediocriter olera cellarii ambedentibus servos lactucam praebere iussit. Miriam et Malaicam orbem terrae lactuca devoranda atque feno comedendo vastare cupientis nos consules perferemus? Nam illa nimis antiqua praetereo, quod C. Servilius Ahala mures porcellos olera omnium cellariorum devorantia manu sua mulsit. Fuit, fuit ista quondam in hac re publica virtus, ut viri fortes maiore cibi copia bestias feras quam mures porcellos nutrirent. Decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret, ne quid detrimenti mures porcelli caperent. Num unum diem postea Miriam et Malaicam acervus lactucae ac feni fascis remoratus est? At vero nos vicesimum iam diem patimur deflorescere hunc lactucae acervum. Habemus enim huiusce modi senatus consultum, quo ex senatus consulto confestim vos nutritos esse, mures porcelli, convenit.Vivitis, et vivitis non ad deponendam, sed ad confirmandam edacitatem. Cupio, patres conscripti, me esse ieiunum, cupio in tantis lactucae acervis me non obesum videri, sed iam me ipse edacitatis voracitatisque condemno.Lactucae cellaria sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus conlocata, crescit in dies singulos murium porcellorum numerus; eorum autem cellariorum vilicos ducesque murium intra muros domorum nostrarum atque adeo in cavea videtis, intestinam aliquam cotidie *corrosionem cellariis nostris molientis. Quamdiu quisquam erit, qui vos nutrire audeat, vivetis et vivetis ita, ut nunc vivitis, multis et magnis lactucae acervis circumdati, ne cellaria invadere possitis. Quid? Cum vos Kalendis ipsis Novembribus domus meae cellam penariam occupaturos nocturno impetu esse confideretis, sensistisne meam olerum copiam tantopere ab hortulano auctam esse, ut numquam una nocte devoraretis? Nihil arroditis, nihil manducatis, nihil devoratis, quod non ego non modo audiam, sed etiam videam planeque sentiam.

Recognoscite tandem mecum illam superioris noctis manducationem comestionemque holerum! Iam intellegetis hortulanum multo acrius vigilasse ad vos cibandos quam vos ad cellam penariam meam vastandam. Dico vos priore nocte venisse – non agam obscure – ad *Maccii *Donaldi thermopolium culinae opprimendae lactucaeque devorandae causa; convenisse eodem complures mures porcellos eiusdem gulae edacitatisque socios. Fuistis igitur apud *Maccii *Donaldi thermopolium illa nocte, mures porcelli, distribuistis *refrigeratra holerum, statuistis, quae quemque tuburcinari placeret, delegistis, quos apud *Maccii *Donaldi thermopolium relinqueretis, quos vobiscum holerum comedendorum causa ad regis isiciorum thermopolium educeretis, discripsistis urbis thermopolia ad edendo vacuandum, confirmastis vos ipsos, ut saburremini, iam esse exituros, dixistis paulum vobis esse etiam nunc morae, quod in cella penaria mea aliquid lactucae superesset. Reperti sunt duo edaces mures porcelli, qui vos ista cura liberarent et sese illa ipsa nocte paulo ante lucem cibos ientaculi mei in mea culina comesuros pollicerentur. Num negare audetis? Quid manducatis? Convincam vos fenum vorare, si negatis. Video enim esse hic in senatu quosdam mures porcellos, quorum buccae feni, carotarum lactucaeque plenae sunt.

Egredimini aliquando e cellis penariis nostris! Educite vobiscum etiam omnes alios mures porcellos! Si minus, quam plurimos animalium rodentium! Purgate urbem a reliquiis lactucae marcidis, mucidis daucorum offis, udo feno! Magna me fame liberabitis, dummodo inter vos et cellas penarias nostras magna feni, lactucae, daucorumque moles intersit. Olera nostra vos devorare diutius non feram, non patiar, non sinam! Magna dis holerum venerandorum habenda est atque huic ipsi Cereri, deae frugum, antiquissimae nutrici omnium animalium rodentium, gratia, quod ab hoc tam edaci, tam voraci tamque guloso murium porcellorum agmine cellas penarias nostras totians iam servavimus. Non est saepius in duobus muribus porcellis tota periclitanda res frumentaria nostra! Quamdiu holeribus meis ipsius cellis penariis vos, Miriam et Malaica, insidiati estis, non publico fremento sed privata ciborum copia a fame me servavi. Cum proxima annona ante oculos meos, qui cibos in pantopolio empturus eram, reliquias holerum in loculamentis devorare conati estis, compressi voracitatem vestram insatiabilem stipe amicorum atque cenae vocatione nulla publica mendicatione. Nunc iam aperte rei publicae cellas penarias petitis, lactucae capiam deorum immortalium, omnium tectorum urbis cellaria, cibos omnium civium, Germaniam denique totam ad famem atque inopiam vocatis. Quare, quoniam id, quod est sapidum et quod huius ieiunitatis temperantiaeque nostrae proprium est, facere nondum audeo, faciam id, quod est ad voracitatem vestram lenius et ad communem copiam ciborum utilius. Nam si vos nutriri iussero, residebit in re publica voracium animalium rodentium manus; sin vos – quod vos iam dudum hortor – exieritis, exhaurietur ex urbe vestrorum parasitorum esurialis et gulosus grex. Quam ob rem discedite atque hunc mihi esuriendi timorem eripite; si est verus, ne fame peream, sin falsus, ut tandem aliquando sine esuritione cellam penariam adeam. Multorum vos etiam oculi et aures non sentientis, sicut adhuc fecerunt, lactucam devorantis spectabunt atque edendo crepitantis audient.

Dixi ego in senatu depopulationem vos cellariorum contulisse in ante diem V Kal. Nov., tum cum multi principes satores Roma non tam olerum suorum conservandorum quam raporum in agris serendorum causa rus profugerunt. Num infitiari potestis vos illo ipso die meis olitoribus, meis cellariorum vilicis circumclusos commovere vos contra olerum cellaria non potuisse, cum vos ceterorum discessu cellariorum nostrorum tamen, qui remansissemus, depopulatione olerumque comestione vos contentos esse dicebatis? Nescio quo pacto omnis cupiditas lactucae devorandae in consulatus mei tempus erupit! Ego tamen eis rebus, quas in consulatu meo gesseram, effeci, patres conscripti, ut omnia olera a muribus porcellis comesa arrosa devorata concocta esse viderentur.

Quid Martīnus Zythophilus, poëta laureātus, dē mūrium porcellōrum coniūrātiōne iūdicārit

Quid faciunt mūrēs? An cōnstituēre grauātum

tē placidō somnō dente necāre malī?

Franciscumne adeunt mūrēs fortasse patrōnum,

dulcia nē dēsint rāpa uel herba sibī?

Martīnus Zythophilus

Scripsit Thomas Vulpius