De gasii via a mari Caspio ad Hadriaticum

Via gasii, quae Brundisium cum urbe Baku capite Azerbaianico (Romani pro hac terra utebantur nomine Atropatena) iuxta Mare Caspium coniungit, hodierna plerumque existimatur; re vera longae saeclorum seriei superfuit: in longitudinem IV milia kiliometrorum patet, a duo milia annorum exstat. Appia via Brundisium ferebat; postea transacto mari Hadriatico Dyrrachii Egnatia via incipiebat, quae apud Byzantium intermittebatur. Condita pro antiqua urbe Constantinopoli, novo Imperii Romanorum capite, insequentibus saeclis hinc tot “viae Sericae” devertebantur. Una ex his, ad finem adducta via Egnatia, totam Asiam Minorem recta linea transibat usque Erzurum (ita a Romanis nominatum, sed Teodosiopolis a Byzantiis, Arz-e-Rum, id est virtus Romanorum, a Persis), deinde, transacta Georgia, in rem publicam Azerbaianicam pergebat. In regione Cobustan, intervallo quinquaginta kiliometrorum a capite Baku, in saxo inscriptio inventa est, qua nulla ab urbe Roma remotior; periti sic explanaverunt: “Imperatore Domitiano Caesare Augusto Germanico, Lucius Iulius Maximus (centurio) Legionis XII Fulminatae”(AE 1951, n°263 Qobustan, Azerbaijan). Illuc a Romanis perventum est: id centurio subscripsit, loco idoneo ut unus saltus qui Caucasum Septentrionalem divideret a Meridionali, in potestate haberetur; ratio belli etiam tunc res magni ponderis fuit.

Nostra aetate idem iter maximi momenti est sed in contrariam partem. Viae Serica et Egnatia una via gasii factae sunt. Res publica Azerbaianica una e quinque nationibus est praeter Iraniam, Russiam, Kazakistaniam, Turkmenistaniam, quae inter se gasium dividunt e vadis maris Caspii extractum. E methano compositum est, quod multo minus quam petroleum et carbo fossilis res externas inquinat, quod facilius et oeconomice per gasii ductus, quibus est unius metri diametros, sub terram et mare, transferri potest. Gasii ductus, non totus adhuc exstructus, triplex est: una pars usque Erzurum perveniet (BTE), secunda Anatoliam transibit (TANAP), tertiam sub mare Hadriaticum usque Brundisium (TAP). Magnum commodum Italiae et Europae, sed praesertim Azerbaianiae, ubi inopum numerus magnopere iam imminuit, postquam portas Europae et orbi terrarum aperuit, corrupta Unione Sovietica, petroleum venditans, sed tertiam quaestus partem sibi retinens.

Scripsit Lydia Ariminensis