De Catharina Aragonensi

... deque Arturo et Henrico VIII Tudor, qui eam uxorem duxerunt.

Antequam Catharina Aragonensis (1485-1536) Henrico VIII Tudor, Anglorum regi, nuberet (quorum celebres imagines adponuntur), uxor fuerat Arturi (1486-1502), qui Henrici frater natu maior erat. Matrimonium igitur Catharinam inter et Arturum die 14 Nov. 1501 in Londiniensi cathedrali sancto Paulo dicata celebratum est.

Itaque verecundus rubor, quo paucis ante diebus ambo suffusi erant, evanuit. Nam die 4 eiusdem mensis primum in oppido c. n. 'Dogmersfield' convenerunt. Statim Catharina est Latine adlocuta Arturum, qui eodem sermone usus est, sed incongrue quia illius feminae verba non intellexerat.

Etiam pronuntiatus Latinus, quem princeps adhibuit, prorsus inintellegibilis visus est Aragonensi adulescentulae. Quare necesse fuit ut auxilio interpretis cuiusdam illud impedimentum, quod ex diverso pronuntiatu erat ortum, tandem superaretur. Catharina, quae post paucos menses vidua facta erat ob inopinatam Arturi mortem, anno 1509 Henricum nupsit. Sed quoniam ex hoc matrimonio tantum una filia (Maria nomine), post nonnullos reginae abortus, superstes erat atque iam ab anno 1525 rex Annam Bolenam amare coeperat, gravis controversia orta est, quae in Britannorum et in ecclesiae catholicae historia maximi fuit momenti et per aliquot annos 'Quaestio Magna' vocitata est. Nam Catharinam uxorem ducere potuit Henricus quia immunitatem quandam ad hoc matrimonium celebrandum necessariam (secundum iuris canonici normas) a pontifice Iulio II (1503-1513) consecutus erat. Cur haec immunitas? Quia scriptum est: «Qui duxerit uxorem fratris sui rem facit illicitam, turpitudinem fratris sui revelavit: absque liberis erunt» ('Leviticus', XX, 21). Istam turpitudinem a se vel invito perpetratam adfirmabat rex praecipue his de causis: A) Catharina alios liberos, ob aetatem, parere non iam posset; B) quia magis magisque amore erga Annam Bolena flagrabat Henricus; C) sunt qui dicant re vera eum timuisse ne, propter illud praeceptum 'Levitici' violatum, magnas calamitates serius ocius passurum. Quare hic rex multa satagere coepit ut a pontifice, qui tunc erat Clemens VII, abrogaretur eam a Iulio II concessam immunitatem quippe invalidam. Sed Clemens VII, qui paene miraculo vitam servaverat eo anno terribili (1527), cum lanceati milites (Italice 'lanzichenecchi' dicuntur) Urbem ferro ignique vastarunt haud minus violenter quam Alaricus (a. 410) et Gensericus (a. 455) fecerant, nihil agere potuit contra Carolum V, qui praeterea Catharinae nepos erat, ideoque Henrici postulato adversatus est. Pontifex enim theologice respondit citans verba haec: «Quando habitaverint fratres simul, et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit, uxor defuncti non nubet alteri, sed accipiet eam frater eius et suscitabit semen fratris sui [...]» (e libro 'Deuteronomii', XXV, 5). Insuper alteram Henrici argumentationem, qua uti rex contendebat ad matrimonium solvendum, scilicet Catharinam virginem tunc (a. 1509) non iam fuisse, respuit pontifex et respuerunt alii viri ecclesiastici Britanni. Sed Henricus, cui plerique favebant, tandem adeptus est quod percupiebat, scilicet ut matrimonium a tribunali quodam nullum declararetur utque, ab eo vinculo nuptiali liberatus, uxorem duceret Annam Bolenam.

Id quod binis caerimoniis paene omnino privatis accidit exeunte anno 1532 et ineunte a. 1533. Itaque divortium consummatum est contra Catharinae ac pontificis voluntatem. Insequenti anno 1534 actu quodam iuridico, qui 'Superioritatis' appellatus est, rex suam et Britannorum separationem a Roma seu a potestate pontificia iussit. Catharina, quae forti animo se tunc, i. e. anno 1509, virginem fuisse coram eo tribunali profiteri non timuerat atque Annam Bolenam sicut novam reginam agnoscere noluit, ineunte anno 1536 paene in solitudine supremum diem obiit. Non minus infeliciorem vitae exitum habuit Anna, quae, cum gratiam regis amisisset ac de adulterio, incesto, saganarum arte, proditione accusata esset, die 19 Mai. eiusdem anni gladio decollata est.

Scripsit Victorius Ciarrocchi, Italus Pisaurensis