Quomodo Constantinus primus Christianus imperator factus sit

Anno trecentesimo quinto p.Ch. n. ad comprobandam tetrarchiae rationem duo Augusti Diocletianus et Maximianus imperium abdicaverunt ut designati Constantius Clorus et Galerius, qui iam Caesares creati essent, sibi succederent. Eo tempore imperii reformatio et emendatio tetrarchica in summo discrimine versata est. Mox res in peius mutata est: nam non successio tranquilla fuit, immo vero in magnam perturbationem ob plures imperii petitores se convertit.

Postremo, ut paucis dicam, inter Maxentium, Maximiani filium et Constantinum Constantii intestinum bellum exarsit. A.d. V Kal.Nov. anno trecentesimo duodecimo p.Ch.n., id est abhinc MDCC annos, apud pontem Milvium ad Romae portas supremum certamen pugnatum est. Ut Eusebius Caesareus narrat, paulo post meridiem Constantinus suis oculis super solem Christi signum luce figuratum conspexit cum verbis inscriptis “In hoc signo vinces”. Dum multa secum agitat nox supervenit. Serius in somnio ei visus est Iesus Christus adesse ostendens Crucis signum atque praecipere ut id fabricaret et proelians idem in auxilium vocaret. Insequenti die ex auro et gemmis aurifices iussit monogramma Christi (Chrismon) confici quod ex litteris Graecis “Ch” et “Rho”constat. Posito signo in labaro pro aquila vel, ut ab aliis traditum est, super militum scuta, Constantinus victor apud pontem Milvium evasit: Maxentius in Tiberis fluminis aqua periit eiusque exercitus gravissimam cladem accepit. Quo modo Flavius Valerius Constantinus imperator partis occidentalis Romani imperii factus est; suo socio Licinio partis orientalis imperium mandavit.

Insequenti anno duo Augusti edictum Mediolanense proposuerunt quo “darent Christianis et omnibus liberam potestatem sequendi religionem quam quisque voluisset” ut a Lactantio relatum est. Nonnulli historici antiqui et hodierni plerumque negaverunt Constantinum se ad fidem Christianam convertisse qui fuisset opportunitati inserviens: quoquo modo res reputata est, satis est nostrae aetatis praeclari rerum scriptoris Santo Mazzarino sententiam proferre: “Contra Diocletiani opinionem, Constantinus non omnibus opibus atque viribus nixus est ad incendium exstinguendum quod vetus imperium consumebat, sed ex contrario novum aedificavit rebus exortis ab historiae cursu progressuque”.

Scripsit Lydia Ariminensis