ANSELMVS CANTVARIENSIS

Vallis Augusta (Valle d’Aosta) est Italiae regio finitima inter septentrionem et occidentem solem; et sic appellata in honorem imperatoris Octaviani Augusti, qui illi faverat etiam novis urbibus construendis. In una illarum, nomine Augusta Praetoria (Aosta), sita ad ipsas radices Alpium, anno millesimo trigesimo tertio natus est Anselmus Gisliberti. – Iam a medio fere saeculo V Italia fuit regnum Longobardorum, qui in manibus Graecorum reliquerat extremas tantum oras meridianas. Illae autem, una cum Sicilia, ineunte saeculo XI transierunt in manus Normanorum.

Anselmus itaque natus est nobili familia Longobardica Gondulfi et Emembergae. A pia matre optime educatus, puer septem annorum traditus est curis praeceptoris, qui tamen adeo severus et ineptus erat, ut Anselmo fieret crudelis castigator. Vexationibus illis factum est, ut puer animo demitteretur et refugium quoddam quaereret in solitudine et meditatione. Consolationem tandem invenit apud claustrum Benedictinorum, qui paternis curis eum prosecuti sunt et hortati ad recipiendum litterarum studium. Apud illos puer non solum corpore menteque recreatus est, verum etiam sensit desiderium assumendae vitae religiosae inter illos patres. Adulescens quindecim annorum rogavit patrem, ut hoc sibi permitteret. Gondulfus tamen prohibuit, volens illum frui opibus familiaribus et cursum honorum sequi saecularem. Ea de causa Anselmus in gravem morbum incidit.

Convaluit quidem, sed diu nequivit resumere aequilibrium spiritus. In hac perturbatione Anselmus, venustus iuvenis viginti annorum, aliquanto cessit morali dissolutioni, in qua manebat annos fere duos. Amaritudo tamen eius crescebat ideo, quod pater, qui prius illi indulgebat, cepit eum abicere dicens eum esse molestum atque inutilem. His calamitatibus oppressus, Anselmus statuit domum relinquere et montes cum transcendisset, inops peregrinus venit in partes Gallicas. Etiam in illis, quemadmodum in Hispania, considerant populi Germanici. Regionem finitimam incolebant Burgundi; quam cum transisset, venit in Francorum terram, cuius una pars nomine Normandia (Normandie) – ducatus ad ostium situs Sequanae fluminis – concredita erat Normanis, aliis Germanis, qui venerant e Scandinavia, et post duo saecula iam loquebantur Francice.

Anselmus demum venit in Normandiam. Quidam vir bonus eum hortatus est, ut de anxietate sua consuleret pium ac sapientem Lanfrancum, priorem claustri Becensis (Bec-Hellouin). Qui natione erat etiam Longobardus, oriundus Ticino (Pavia). Advenam benigne accepit, adiungens coetui ‘hospitum’ seu discipulorum saecularium in studio claustrali, in quo ipse docebat eminenter. Brevi tempore comperit Anselmum esse iuvenem magni ingenii et libenter silentium quaerere in prece. Interea quidem nihil fecit, ut illum claustro lucrifaceret, verum hortatus est, ut de semita vitae eligenda consuleret Maurillum, archiepiscopum Rotomagensem (Rouen), clarum prudentiâ. Qui statim illi dixit, ut ingrediatur claustrum idque non celeberrimum illud Cuniacense (Cluny), sed utique Becense, ubi habitabat atque studebat duce Lanfranco. Anselmus hoc libenter fecit annos natus viginti septem.

Plus quam annos triginta (1060-1092) mansit in claustro Becensi, cui praeerant Herluinus abbas et Lanfrancus prior seu vicarius abbatis. Cum vero Lanfrancus anno 1063 esset praefectus claustro Cadomensi (Caën) in eadem Normandia, eius locum prioris suffragio fratrum assignatum est Anselmo, qui anno priore consecratus erat sacerdos. Officium illud expleturus erat annos quindecim, magno cum plausu docens in studio claustrali et multa scribens opera theologica. – Interea vero Normani duce Guillelmo debellaverant Anglos anno millesimo sexagesimo sexto, qua re Guillelmus agnomine Debellator (Guillaume le Conquérant), manens dux Normandiae in Francia – itaque subditus regis Francorum –, factus est rex Angliae, quae re ipsa facta est Anglonormania: etiam ideo, quod eius lingua officialis facta est Francica, quae profunde permeabat ac mutabat priorem Anglicam.

Desiderio Guillelmi regis Lanfrancus fit archiepiscopus Cantuariensis (Canterbury) primasque Insulae. Non desinet tamen eius amicale commercium scriptorium cum Anselmo, eo magis, quod claustrum Becense condet novam domum utique Cantuariae; quin etiam anno 1079 Anselmus – iam abbas Becensis – traiciet fretum Manicam et praesentabitur ipsi regi Guillelmo. Anno autem 1087 rex ille moritur, duobus autem annis postea – primas Lanfrancus. Eius successsor a clero, nobilibus populoque indicatur Anselmus. Novus autem rex Guillelmus II Rubeus cessit quidem, sed ea spe, ut novus praesul esset mollior quam Lanfrancus in vindicandis iuribus ecclesiasticis. Verumtamen Anselmus factus antistes Cantuariensis restitit influxibus saecularibus – imprimis investiturae episcoporum et vectigali trahendo de bonis Ecclesiae – suaviter quidem in modo, sed fortiter in re. Qua de causa non parum pertulit praesertim a Guillelmo II, sed etiam ab eius fratre ac successore Henrico.

Per sex annos sui explendi muneris effecit, ut in Anglonormania applicarentur Gregorianae regulae de Ecclesia renovanda, sive ab interventu liberanda rei saecularis, et unitas servaretur inter episcopos, qui diversimode se gesserant erga primatem et regem. Abundans autem eius opus theologicum, isque exaratus nova ratione et via, promovit eam florescentiam, quae nota est sub nomine ‘Scholastica’. Mortuus est Cantuariae, die vigesimo primo mensis Aprilis anno millesimo centesimo nono (21 IV 1109).

Scripsit fr. Benedictus Huculak OFM