Ave, Italia carissima ...

Die 17 mensis Martii tota Italia centesimus quinquagesimus annus celebratur a redactione ad unitatem sub regno Victorii Emmanuelis II: nam ab aetate Mediaevali paeninsula in tot regna divisa manserat. Tandem plurimis saeculis post Imperii Romani exitum, Restitutio Italicae gentis effecit ut civitas Italiae una esset ab insulis Sicilia et Sardinia usque ad Alpes. “Creata Italia, nunc Itali creandi sunt ”: sic Maximus D’Azeglio scriptor et amans patriae declaravit postquam Italia in unitatem redacta erat. Hac sententia etiamnunc erga plurimos Italos uti possimus: nam natio Italica adhuc recens apparet, non omnes cives inter se concordes monstrantur. Tot gentes constat incoluisse paeninsulam ab antiquo sub dicione Romanorum redactas: etiamnunc unicuique regioni mores et sermones sunt peculiares, accepti hereditate a quodam antiquo populo: tot gentes, sed etiam tot cultus, tot monumenta, tot artis opera, verae opes nostrae Italiae quae tam varia in suis partibus esse videtur sed una pro terra, historia, religione, lingua communi, aperta per saecula aliis populis qui paeninsulam invaserunt et ceperunt, sed postea capti sunt nostro more, arte, amoenitate locorum, qui etiam aliquid novum Italiae attulerunt.

Antiquissimis temporibus Italia fuit extrema paeninsulae pars (nunc Calabria), quae vox, orta a lingua Graeca, terram vitulorum significat: nam primo saeculo a. Ch. n. vitulus ut signum absumptus est a populis Italicis qui bella fecerunt contra Romanos cui signum contra aquila fuit, ut civitatem et iura Romanorum obtinerent. Paulatim Italia crevit: sub Sillae dictatura fines Urbis prolati sunt ad Italiam cuius termini fuerunt Arnus et Rubico flumina. Postea C. Iulius Caesar iura civitatis etiam incolis Galliae Cisalpinae concessit. Sub imperatoribus Italia nonnullas immunitates habuit, sed corrupto imperio Romano, una ex multis provinciis imperii fuit, iam divisa, a tot populis externis invasa. Per multa saecla Italia nomen tantum geographiae et cultus permansit, usque ad annum MDCCCLXI, sed ingenium et ars Italorum numquam tempore praeterito defuerunt.

Iure meritoque dies festus Italiae unitae dicatus est: omnes fere cives hodie Italiam celebrant, bella ad faciendam Italiam unam gesta memorant, vexillum tribus coloribus distinctum tollunt, audiunt Nationis Carmen Mamelianum, Chartam Civitatis Constitutivam vigentem ab anno MCMXLVIII extollunt: sed recte omnes rei publicae vitia et corruptos mores carpunt; plerumque Itali inter se reprehendunt: pars Septemtrionalis adversus Meridionalem et ex contrario fit. Tamen historici recentiores probaverunt Unitatem fuisse utilitati sive Septemptrionalibus sive Meridionalibus: Italia divisa fuisset in Europa huius temporis longe pauperior ac rudior. Bona verba nostrae patriae dicamus!

Scripsit Lydia Ariminensis