“Risposemi: “Là dentro si martira
Ulisse e Diomede, e così insieme
alla vendetta vanno come all’ira” v.55,56,57
Benvenuto: “ come a l’ira, idest, sicut ibant olim irati contra Troiam ad faciendam vindictam de atroci iniuria quam Greci receperunt a Paride in raptu Helene”
S. Tommaso – Conv. IV –XXVI- 6 -:
“Quaecumque vero passiones respiciunt bonum vel malum sub ratione ardui, prout est aliquid adipiscibile vel fugibile cum aliqua difficultate, pertinent ad irascibilem; ut audacia, timor, spes, et huiusmodi”, Summa I-II 23,1.
“ideo ipsum bonum vel malum secundum quod habet rationem ardui vel difficilis, est obiectum irascibilis … in passionibus irascibilis non invenitur aliquid pertinens ad quietem, sed solum pertinens ad motum. Cuius ratio est quia id in quo iam quiescitur, non habet rationem difficilis seu ardui, quod est obiectum irascibilis”, Summa I-II 25,1.
Extremis iustitia: “ inferre vindictam ad iustitiam pertinet: laedere autem aliquem pertinet ad iniustitiam” , Summa I-II 46,7.
“Causeatur enim ira ex malo difficili iam iniacente. Ad cuius praesentiam, necesse est quod aut appetitus succumbat, et sic non exit terminos tristitiae, quae est passio concupiscibilis: aut habet motum ad invadendum malum laesivum, quod pertinet ad iram”, I-II 23,3.
Facies in irascibili sit audaciam traducis:
“audacia aggreditur periculum imminens, propter victoriam sui supra ipsum periculum” I-II 45,1.
“Sed ratio est discussiva omnium quae afferunt difficultatem negotio. Et ideo fortes, qui ex iudicio rationis aggrediuntur pericula, in principio videntur remissi: quia non passi, sed cum deliberatione debita aggrediuntur. Quando autem sunt in ipsis pericolis, non experiuntur aliquid improvisum; sed quandoque minora illis quae praecogitaverunt. Et ideo magis persistunt” I-II 45,4.
Ita, ira publicae natus est ad solidarietatem (Ulixes cum Diomede pugna similis iniuriae Menelaiis) : “ irascimur contra illos qui aliis nocent, et vindictam appetimus, inquantum illi quibus nocetur, aliquo modo ad nos pertinent: vel per aliquam affinitatem, vel per amicitia, vel saltem per communionem naturae” I-II 47,1, et
“Sed ira causatur ex hoc quod aliquis nos laesit per suum actum. Actus autem omnes sunt singularium. Et ideo ira simper est circa aliquod singulare. Cum autem tota civitas nos laeserit, tota civitas computatur sicut unum singulare” I-II 46,7.
Ira est peccatum mortale.
“si aliquis appetat quod secundum ordinem tationis fiat vindicta, est laudabilis irae appetites, et vocatur ira per zelum” II-II 158,2. “…potest esse motus irae inordinatus quantum ad modum irascendi: utpote si nimis ardenter irascatur interius, vel si nimis exterius manifestet signa irae. Et sic ira secundum se non habet ex suo genere rationem peccati mortalis. Potest tamen contingere quod sit peccatum mortale: puta si ex vehementia irae aliquis excidat a dilectione Dei et proximi” II-II 158,3.
“ u’ non potemo intrare omai sanz’ira” Aligheri ( ira per zelum) Inf. IX 33; ira se ac Virgilii “propter impugnationem”, Summa I-II 23,1.
“necesse est quod interdum anima difficultatem vel pugnam patiatur in adipiscendo aliquod huiusmodi bonum, vel fugiendo aliquod huiumodi malum, in quantum hoc est quodammodo elevatum supra facilem potestatem animalis …” Scripsit Johannes Teresi
|
|
