Britannia iam in antiquitate studium separationis patefecit nec semel hoc
constat accidisse. Cum esset sub imperio Romanorum ab anno XLIII p. Chr.n.,
anno CCLIX se adiungit sociam imperio Galliarum ab usurpatore Postumo
indicto qui a Gallieno defecerat, quamquam anno CCLXXIV imperator
Aurelianus iterum Britanniam cum ceteris territoriis Romanis coniunxit. Sed
anno CCXC vera secessio facta est qua regnum Britannorum per nonnullos
annos cum suis legibus exstiterit.
Imperator Maximianus, collega Diocletiani, ante biennium, subactis bagaudis
( i.e. agricolis) Gallicis repulsisque Germanis, classem ad bellandum
contra freti Britannici piratas paraverat, apud portum Gesoriacum (Boulogne) positam. Praefectus classis M. Aurelius Valerius
Carausius Batavus creatus est: magna calliditate usus, simulque avaritia
motus rationem belli victuram excogitavit. Cum securi piratae profecti
essent, incursionibus confectis, in reditu eos praedae onustos, iam
remissos, aggrediebatur. Brevi tempore manifestum fuit eius interesse ut
locupletaretur potius quam rem Romanam reficeret. Tum Maximianus ei
imperium ademit capitisque damnavit, sed Carausius supplicium effugit et
contumax cum classe in Britanniam se contulit ubi, liberator marium
acceptus, rerum potitus est, quasi regnum suum haberet.
Cum triumphum sibi ipse egisset anno CCXC, praesidia auxit apud finem
Septentrionalem contra Caledones et secundum litora orientis et
meridionalis solis usque ad insulam Vectem (Wight), qua re
Maximianus eum illic remotum manere maluit , praesertim cum opus esset
barbaros partis septentrionalis cohibere. Quoad piratas, reddidit socios et
nautas conscripsit, eorum vestitu indutus. Ceterum Restitutorem Romae se
praebuit, favens moribus Romanis, iam diu immissis, inter subiectos. Tres
legiones Romanas in insula constitutas honoravit et beneficiis affecit
simulque aliis alibi profuit. Sibi tutelam Iovis, Martis, Minervae et
maxime Nectuni vindicavit. Unus inscripsit in nummo quandam sententiam
Vergili: “Exspectate veni”. Tam impudenter se gessit ut nummum cum imagine
“trium fratrum”signaverit, cum ipse tertium imperatorem cum Diocletiano et
Maximiano se ostenderet .
Constantio Cloro, patri Constantini, qui Maximiano successurus erat,
mandatum est ut seditiosum subigeret. Ille potitus est portu Gesoriaco,
quod a Carausio tenebatur; quae res adeo eius auctoritatem concussit ut
Allectus , praefectus praetorii, dominum necaverit . Hic tamen brevi
tempore a Constantio Cloro victus est. Post decem annos imperium
Britanniarum finem habuit. Sumptum ab actis italicis Archeo, n.385, mense Martio, 2017
Scripsit Lydia Ariminensis
