De proelio Teutoburgiensi

I. Diebus 9, 10, 11 Sept. "anni post Christum natum IX insigniter pugnatum est in silva Teutoburgiensi" (Dionysius Silvanus in ep. 'De latrocinio maritimo', 12 Apr. 2009). Maximi ponderis ac momenti fuit illud proelium, quo tres Romanorum legiones (circiter 20.000 milites), "Publio Quinctilio Varo duce a Germanis sub Arminio" non modo "devictae sunt", sed plerique milites Romani, qui in acie non occubuerant, cum postea capti essent, horridos cruciatus passi sunt. Varus et aliqui tribuni et centuriones, Romanorum virtutis haud immemores, mortem sibi consciverunt. Ex huius ducis Romani corpore ad Arminii pedes exposito caput detruncatum atque, veluti lugubre Germanorum victoriae documentum, Augusto missum est, ut legitur in pagina hac:

http://tinyurl.com/lyzetk

II. Inter multos libros, qui de proelio Teutoburgiensi conscripti sunt, lectu dignum quidam viri docti aestimant hunc:

http://tinyurl.com/nr442b

III. De quibusdam exitibus historicis, qui cum illa Arminii victoria aliquatenus esse iuncti videntur, diurnarius Danilus Taino nuperrime ab urbe Berolino rettulit haec:

http://tinyurl.com/lwwsdp

IV. De illius proelii archaeologia:

http://tinyurl.com/mm6cvq

V. Qua de clade Variana permulti fortasse gaudent non sine implacabili quadam adversus Romam invidia incensi. Quam quidem invidiam atque odium etiamnunc alunt verba Calgaci pernota in Romanos prolata haec: "Auferre trucidare rapere falsis nominibus imperium, atque ubi solitudinem faciunt, pacem appellant" (Taciti 'De vita et moribus Iulii Agricolae', cap. XXX). At qui tantummodo verbis istis veritatem contineri credunt, non modo quae de Romanorum cultu civili scripserunt historici summi veluti Eduardus Gibbon et Theodorus Mommsen verisimiliter ignorant, sed etiam contra historiae fidem obloquuntur. Isti enim Romanorum osores neglegunt sententias hasce: "Nos (Romani), quamquam totiens lacessiti, iure victoriae id solum vobis addidimus, quo pacem tueremur: nam neque quies gentium sine armis neque arma sine stipendiis neque stipendia sine tributis haberi queunt [...] Nam pulsis, quod di prohibeant, Romanis quid aliud quam bella omnium inter se gentium existent? Octingentorum annorum fortuna disciplinaque compages haec coaluit, quae convelli sine exitio convellentium non potest [...]" (e Taciti 'Historiarum' libro IV, cap. 74).

Scripsit Victorius Ciarrocchi