FABELLAE MUSCI ET FILICIS

Ecce eos! Quarculum rem semper recte cauteque agentem, semper sobrium, bene ordinatum. Et contrarium eius: Muscariolum, semper fessum, somnibundum, bonis inceptis, licet invite, nocentem semperque tamen postea perfectorum damnorum toto ex corde poenitentem. Attamen huius etiam ignavia, industria illius adhibita, ad bonos effectus adipiscendos convertenda posse, ut demonstratur infra.

Habeas, lector care, loco aestimationis, fabellam ipsam, tam idoneam huic anni tempori: vere astronomico iam pronuntiato at hieme nivosissima per montes Bohemorum adhuc ferociter saeviente...

Ex fabellis musci et filicis, sive de casula lignea Quarculi Muscariolique, quas fabellas XXXV scripserat necnon anno 1974 Pragae Bohemorum in lucem ediderat Venceslaus Ctvrtek, quorumque editio iterata, picturis pulcherrimis a Zdenek Smetana factis ornata, a domo editoria "Albatros" ibidem anno 2004 divulgata est

De horologio unius manus

In pratulo silvestri lignea casula stabat. Casulae cubiculum aderat et in hoc cubiculo duo homunculi dormiebant. Hic, plumula rubrarum virgarum tectus, nominabatur Quarculus; illi, caeruleis virgis sub plumula, nomen erat Muscariolus. Aut dicatur id aliter: Quarculus erat nimis macer, Muscariolus nimis pinguis. Aut porro aliter, quomodo tibi vis, numquam tamen item...

In cubiculo horologium tictitabat unius tantum manus, circiter autem orbem horologii inscribebatur: VER - AESTAS - AUTUMNUS - HIEMS.

Cum ad ver manus horologii advenisset, consederat in margine lecti Quarculus atque dixit:

- Surge, Muscariole!

- Nondum volo - oscitabundus respondit Muscariolus.

Quarculus prosiluerat de lecto et foriculas fenestrae aperuit.

- Foris iam ver adest - nuntiavit.

- Et quis huius facti reus est? - emurmuraverat Muscariolus, tunc horologium unius manus monstrans, addidit: - Istud horologium forsan!

- Obsecro ut surgas! - orare pergebat Quarculus.

- Primum brachia necnon crura mihi paululum porrigam - oscitare pergebat Muscariolus at brachia porrigerendo cubitum in orbem horologii unius manus casu illisit.

Munus horologii vacillaverat et in cubiculo breviter una alteram sequi coeperunt: ver, aestas, autumnus et hiems. Ita foris in pratulo modo sol lucebat, modo tonitruabat, iam ventus flabat, iam ningebat.

- O, homo iners! - exclamavit Quarculus.

Tunc frigus tantum subito ortum est, ut manus ipsa in horologio subsisteret.

Quarculus statim in lectum sub plumulam insiluit, Muscariolus, cui interea se e plumula evolovere contigerat, illuc ad tempus refugere non valuit, saevissima ergo narium pituita extemplo captus est. Sternuerat - diceres aliquem sclopetasse! - deinde locutus est:

- Omnium istorum horologium unius manus est culpandum!

Arripuit id et per fenestram foras, in nivem scilicet, eiecit.

- At quid, si fractum esset? - horruit Quarculus. - Tunc hiemem semper in toto mundo haberemus!

Muscariolus voluit aliquid ad hoc respondere, sed denuo sternutus tantus eum invasit, ut vi eius prope furnum depulsus sit, inter assulas.

Quarculus foras procucurrit, sed horologium sub fenestra non iam invenit; ducebat autem abhinc per nives semita, qua horologium iratum se in silvam devolvi debuerit.

- Tu domi mane, ego sequi eum debeo - clamavit Quarculus retro ad foras, ipse in silvam iam currens.

- Bene sit - voluit dicere Muscariolus, sed ob pituitam effecit tantum, ut id sicut duo sclopetandi fragores sonaret.

Quarculus ibat caute per nive tectam silvam, submissa voce at dulce horologium alliciens:

- Tictac, tictac, tictac.

Tunc respondit ei horologium unius manus desuper:

- Tictac.

En tibi! Ibi, in excelsis, super alto ramo bubo Auricula sedet, horologium unguibus tenens inspiciensque eum quasi carissimam sibi quandam noctuam.

- Statim des mihi eum huc infra! - increpavit bubonem Quarculus.

- Tu es infra, ego supra... - bubulavit pigre bubo.

- Hoc nostrum horologium est! - instabat Quarculus.

- Huius est, qui eum tenet - bubulare pigre pergebat bubo.

- Sed tu eo uti nescis! - clamavit Quarculus sursum, ad ramum.

- Et vos scitis? - respondit Auricula bubulando.

- At quid, si casu ibit rursus? - horruit Quarculus.

- Verisimiliter non ibit tunc prorsus - rebubulavit bubo Auricula, manum horologii circumagens retrorsus.

Quod faciens evocavit citissime hiemem, autumnum, aestatem et ver. Et denuo hiemem, autumnum, aestatem et ver.

Nix retro in nubes provolavit, prioris anni folia se humo in arbores sustulerunt, ilico virescentia at porro in germina revertentia. Aves pennis metam petentes volabant, deinde in pipiones mutatae, mox ovorum putamine clausae sunt. Sol retrogradiebatur per coelum.

- Persuadi ergo tibi non sines? - fortiter rogavit bubonem Quarculus.

- Non sinam - fortiter rebubulavit bubo Auricula.

Rebus ita stantibus, revertit Quarculus in casulam, ut Muscariolum in silvam adduceret. Hac re perfecta, direxit Muscariolum naribus contra bubonem. Muscariolus celeriter spiritum inhauserat et, sine mora, ter sclopetavit. Exsurdatus bubo Auricula emisit horologium, quod statim arripientes Quarculus et Muscariolus in pariete denuo impenderent, ne plus in orbe terrarum quinque fiat decem decemve quinque.

Textus Venceslai Ctvrtek Latine reddidit Stanislaus Tekieli

Scripsit Krakauer